Duyusal Oyunlar (sensory play), çocuğun beş duyusunu, deneyimleme yoluyla uyaran ve beyin gelişimine fayda sağlayan oyunlardır. Bu oyunlar bazen çok basit görünebilir. Ama faydaları, çocuğun gelişmekte olan zihni için çok önemlidir.
Hepimizin sıkça konuştuğu "şimdiki çocuklar" ve "bizim çocukluğumuzda" konularına değinirsek duyusal oyunlarım faydasını biraz daha vurgulayabiliriz. Biz çocukken zamanımızım çoğunu dışarıda oynayarak geçirirdik. Farklı uyaranlar sürekli etrafımızda, elimizin altındaydı. Doğayla iç içeydik. Toprakla, kumla, bitkilerle, çamurla oynardık. Mesela biz, çiçekleri toplar, ezer, suyunu çıkarır, şişelere koyar, bazen içine biraz da kolonya koyar, "parfüm yaptık" derdik. Çakıl taşlarıyla oynardık. Oyuncaklarımız da vardı elbet, ama oyuncakların malzemeleri farklıydı. Bazısı ev yapımıydı, ahşap, teneke oyuncaklar vardı. Şimdi çoğunlukla plastik oyuncaklarla sınırlı bir oyun olanağı var. Plastikle oynamanın bir çocuğa fazla duyusal uyaran sağladığı söylenemez.
Oysa çocuklar, duyularıyla deneyimleyerek öğrenir. Zihinleri bu şekilde gelişir. Aslında yetişkinler için de durum farklı değil. Hatıralarınızın çoğu duyularınıza dayanır. Oynadığınız bahçedeki incir ağacının kokusu, parkta arkadaşınızla söylediğiniz şarkının melodisi, sizi hep o günlere götürecek duyusal çağırışımlar bırakmıştır. Dolayısıyla duyusal oyunlar, çocukların bilişsel, zihinsel, fiziksel ve sosyal gelişimine katkı sağlar. Neyi nasıl yapacağına dair talimatlar içermez, önceden belirlenmiş bir gidişatı yoktur, doğru veya yanlış yoktur. Açık uçlu oyun imkanı sağlar ve tüm çocuklar oynayabilir. Hiçbir çocuk başarısız olmaz. Oyunun amacı bir ürün çıkarmak, bir sonuca varmak değil keşfetmektir.
Duyusal oyunlar pekçok farklı şekilde kurulabilir. Farklı dokulardaki malzemeleri çocukların çok sevdiğini, uzun süre incelediklerini fark etmişsinizdir. Bunlar aslında duyusal oyunlardır. Örneğin oyun hamuruyla oynamak, farklı kıvamlarda oyun hamuru çeşitleriyle deneyler yapmak, kumda oynamak, traş köpüğüyle oynamak hep duyusal oyunlardır.
Duyusal kutular hazırlayarak çocuğunuza duyusal oyun kurabilirsiniz. Bunları hazırlamak aslında çok basittir ve ebeveynler için de eğlencelidir. Duyusal kutular (sensory box) hazırlamak için basit adımlar:
1. Temel malzeme, sınırsız seçenek var. Pirinç, mercimek, mısır, makarna, su, tıraş köpüğü gibi çok çeşitli malzemeden seçebilirsiniz.
2. Aletler: Çocuğunuz ana malzemeyi karıştırmak, kazmak, oynamak için kullanacağı kaşık, kap, kürek, süzgeç, boru gibi malzemeler.
3. Eğlenceli ekler: Bu kısım tamamen hayal gücünüze kalmış. Çeşitli oyuncaklar eklenerek hazırlanabilir. Belli bir tema çerçevesinde oyuncaklar ekleyebilir, elinizin altında ne varsa onu kullanabilirsiniz. Mevsime göre temalı kutular yapabilir, bu arada siz de eğlenebilirsiniz :)
Özellikle küçük çocukların oynamayı çok sevdiği duyusal kutular farklı yaşlardaki kardeşlerin birlikte keşif yapabileceği imkanlar sunar. Hazırlaması çok basittir ve hızlıca bir oyun kurmanıza olanak verir.
Bizim son yaptığımız bir duyusal kutu, ben akşam yemeğini hazırlamaya çalışırken mutfaktan opladığım birkaç malzemeyle oluştu. Bir kutuya mısır doldurduk, içine kaşıklar, süzgeç, ölçü kabı gibi malzemeler koyduk. Birkaç küçük oyuncak ekledik.
15 aylık Deniz, mısırı kaşıkla karıştırdı, elleriyle mıncıkladı, alıp tekrar kutuya döktü, kaseye doldurup boşalttı. Hem dokunma duyusu hem mısırın çıkardığı sesle duyma duyusu çalıştı.
Bu arada içeri giren büyük oğlum da (5,5 yaşında ve çok ilgisini çekeceğini düşünmemiştim) çok ilgilendi ve oyuna katıldı. Farklı yaşlardaki iki çocuğun, basitçe kurulabilen bir etkinliğe aynı derecede ilgi göstermesi her zaman bir artıdır. Aynı zamanda bu malzemelere dokunup oynamanın yatıştırıcı bir etkisi olduğunu gözlemleyebilirsiniz. Belki huysuzluğun başlayacağı saatlerde (örmeğin uyku saatinin yaklaştığı ve yorgun oldukları zamanda) böyle bir kutu hazırlayarak daha sakin bir geçiş yapabilirsiniz.
.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder